Wat zijn Dirty Dozen horloges?
De term Dirty Dozen horloges verwijst naar een unieke reeks militaire horloges die tijdens de Tweede Wereldoorlog werden geproduceerd voor het Britse leger. Deze horloges, gemaakt door twaalf verschillende Zwitserse fabrikanten, staan symbool voor robuustheid, precisie en militaire geschiedenis. Ze worden beschouwd als het begin van de moderne militaire horloge-industrie.
In dit artikel duiken we dieper in de achtergrond, kenmerken, merken en waarde van deze iconische horloges.
De oorsprong van de Dirty Dozen horloges
Tijdens de Tweede Wereldoorlog had het Britse Ministerie van Defensie (MoD) een duidelijk doel: een betrouwbaar en functioneel horloge ontwikkelen voor het leger. Het horloge moest bestand zijn tegen extreme omstandigheden en tegelijkertijd nauwkeurig blijven.
Omdat het Verenigd Koninkrijk de productiecapaciteit miste, klopte men aan bij Zwitserse fabrikanten. Uiteindelijk leverden 12 merken in 1944–1945 een horloge dat voldeed aan de specificaties. Die merken zijn:
Buren
Cyma
Eterna
Grana
Jaeger-LeCoultre
Lemania
Longines
IWC
Omega
Record
Timor
Vertex
Samen vormen ze de legendarische “Dirty Dozen” – een term die pas jaren later werd geïntroduceerd door verzamelaars, als knipoog naar de gelijknamige oorlogsfilm uit 1967.
Kenmerken van een echt militair horloge
De Dirty Dozen horloges moesten voldoen aan een reeks strikte militaire eisen. Deze eisen vormen tot op de dag van vandaag de basis voor moderne militaire horloges:
Zwarte wijzerplaat met witte Arabische cijfers
Grote, goed afleesbare cijfers en lichtgevende wijzers (radium of tritium)
Mechanisch uurwerk (handopwinder)
Roestvrijstalen kast of verchroomde messing kast
Waterbestendig en bestand tegen schokken
Lugs voor een canvas NATO-strap
“Broad Arrow”-markering (een pijl die eigendom van de Britse overheid aanduidt)
Deze functionele, robuuste en no-nonsense horloges vormen een direct antwoord op de eisen van het slagveld – een essentieel hulpmiddel voor de geallieerde soldaat.
Wat maakt Dirty Dozen horloges zo bijzonder?
Er zijn verschillende factoren die Dirty Dozen horloges enorm gewild maken onder verzamelaars:
Historische waarde
Deze horloges zijn letterlijk gedragen in oorlogstijd. Ze maken deel uit van de militaire geschiedenis en dragen vaak graveringen van regimentnummers of initialen van soldaten.
Beperkte oplage
Hoewel er tienduizenden horloges zijn geproduceerd, is de productie per merk sterk verschillend. De horloges van Grana zijn het zeldzaamst – naar schatting zijn er slechts 1.000 tot 5.000 van gemaakt. Een complete set van alle twaalf merken is dan ook zeldzaam en extreem waardevol.
Tijdloos design
De combinatie van een minimalistisch, functioneel ontwerp met uitstekende Zwitserse techniek maakt deze horloges nog steeds stijlvol én bruikbaar – ook buiten het slagveld.
De meest gezochte Dirty Dozen horloges
Niet alle horloges uit de Dirty Dozen zijn even gemakkelijk te vinden. Enkele van de meest gezochte en gewaardeerde modellen zijn:
Grana – Door de zeldzaamheid extreem populair onder verzamelaars
IWC Mark X – Zeer betrouwbaar uurwerk en esthetisch aantrekkelijk
Jaeger-LeCoultre – Hoogwaardig en elegant, ondanks het militaire gebruik
Omega – Bekend om precisie en duurzaam ontwerp
Voor wie op zoek is naar een betaalbaarder instapmodel zijn horloges van merken zoals Record, Timor en Cyma interessante alternatieven.
Militaire horloges vandaag de dag
De invloed van de Dirty Dozen is nog steeds merkbaar in moderne militaire horloges. Veel merken hebben “heruitgaven” gemaakt, met een retrodesign dat verwijst naar de WOII-stijl:
Timor Heritage Field Watch (2020 heruitgave)
Vertex M100 – Moderne interpretatie van hun originele model
Longines Heritage Military – Klassiek design, modern uurwerk
IWC Mark XVIII – Afgeleid van de iconische Mark X uit de oorlogstijd
Daarnaast zijn er talloze moderne militaire horloges geïnspireerd op het concept: robuust, functioneel en betrouwbaar. Denk aan merken als Marathon, Luminox, Hamilton Khaki Field, of de populaire Seiko 5 Field.
Wat is een Dirty Dozen horloge waard?
De prijs van een origineel Dirty Dozen horloge varieert enorm, afhankelijk van:
Merk (Grana = zeldzaam en duur, Record = meer beschikbaar)
Staat van het horloge (origineel vs. gerestaureerd)
Aanwezigheid van originele onderdelen (wijzerplaat, kast, kroon, band)
Gravures en militaire markeringen
Werkende mechaniek
Een Dirty Dozen horloge in goede staat begint meestal rond de € 800 – € 1.500, terwijl zeldzame modellen als de Grana of IWC gemakkelijk € 4.000 tot € 10.000+ kunnen kosten bij veilingen.
Een volledige set van alle twaalf merken is extreem zeldzaam en kan zelfs de € 50.000 overstijgen.
Waar kun je een Dirty Dozen horloge kopen?
Voor wie op zoek is naar een origineel Dirty Dozen horloge, zijn dit goede startpunten:
Gespecialiseerde vintage horlogewebshops
Horlogeveilingen zoals Catawiki, Sotheby’s of Bonhams
Fora en communities zoals Watchuseek of Omega Forums
Beurzen zoals de Rikketik of het Amsterdam Watch Event
Let wel: bij aanschaf is het belangrijk om te letten op echtheid, documentatie en de staat van het uurwerk. Nepmodellen en samengestelde horloges (“frankenwatches”) circuleren regelmatig in de markt.
Tips voor het herkennen van een echt Dirty Dozen horloge
Wil je zeker weten dat je te maken hebt met een origineel exemplaar? Let dan op:
De “Broad Arrow” op de wijzerplaat of achterkant
Gravures zoals “W.W.W” (Watch, Wristlet, Waterproof)
Serienummers op kastdeksel en uurwerk
Juiste wijzerplaatlayout en typografie
Authenticiteit van het mechanische uurwerk
Bij twijfel: laat het horloge controleren door een vintage horlogespecialist.
Tot slot
De Dirty Dozen horloges zijn meer dan alleen tijdmeters – ze zijn erfstukken van militaire geschiedenis en symbool van technische vakmanschap. Wie een van deze legendarische militaire horloges bezit, draagt een stuk geschiedenis om zijn pols.
Of je nu een fervente verzamelaar bent, een fan van vintage horloges of simpelweg op zoek bent naar een bijzonder verhaal: de Dirty Dozen zijn het ontdekken meer dan waard.
Interesse in vintage militaire horloges of op zoek naar een modern alternatief? Neem een kijkje in onze collectie of laat je persoonlijk adviseren.
